Kształtowanie się przynależności administracyjnej

Kształtowanie się przynależności administracyjnej Trzcinicy.

    Trzcinica aż do 1821 roku należała do diecezji wrocławskiej. Granica diecezji przebiegała wzdłuż Prosny i Baryczy, a od 1821 roku wieś należy do diecezji poznańskiej. Gdy w 1992 roku Bullą „Totus Tuus Poloniae Populus” Jan Paweł II powołał do istnienia Diecezję Kaliską, Trzcinica znalazła się w jej granicach. Dawna granica w administracji kościelnej, najlepiej świadczy o przynależności Trzcinicy w dawnych wiekach do Śląska. Granica na Baryczy była też granicą naturalną z powodu puszczy, a zwłaszcza bagien, które aż do połowy XIX wieku stanowiły poważną przeszkodę w komunikacji.
Omawiana wieś na początku swojego funkcjonowania należała do Ziemi Wieluńskiej. Ziemia Wieluńska obejmująca powiaty ostrzeszowski i wieluński, stanowiła oddzielną  jednostkę administracyjną i dopiero od XVI wieku weszła w skład województwa sieradzkiego, utrzymując nadal dużą samodzielność (własne urzędy sądowe, wspólny sejmik szlachecki dla obu powiatów, grody itp.)
Granice powiatu ostrzeszowskiego od jego utworzenia aż do drugiego rozbioru Polski        (rok 1793) opierały się na południu o rzekę Niesob oraz obejmowały w tej okolicy Słupię pod Kępnem i Grębanin. Natomiast teren położony na południe od Niesobu, w którym położona była Trzcinica, przez cały ten okres należał do powiatu wieluńskiego. W latach 1528 – 1531 komisja graniczna powołana przez Zygmunta Starego dokonała rozgraniczenia Wielkopolski i Śląska.
W roku 1652 konstytucja Sejmu Warszawskiego za Jana Kazimierza wyznaczyła do komisji między Śląskiem a Ziemią Wieluńską: „Gabryela na Trzcinicy Trzcińskiego, burgrabiego krakowskiego, dworzanina naszego”. Powtórnie jeszcze w roku 1658 i 1661. W 1661 roku wyznaczono nową komisję między Śląskiem, Ziemią Wieluńską i powiatem ostrzeszowskim „o rozgraniczenie, o insze krzywdy, zaboje, krwi rozlania, violentiae i o zbiegłe poddane i insze nieznośne pracjudicia”. Do komisji należeli: Adam Rudnik Biskupski starosta wieluński, Hieronim Olszowski chorąży wieluński, Hieronim Wężyk Osiński stolnik sieradzki, Stanisław Wężyk Osiński podsędek wieluński, Gabryiel Trzciński burgrabia krakowski, Konstanty Tomicki miecznik wieluński, Stanisław Doruchowski.
W wyniku drugiego rozbioru powiat ostrzeszowski znalazł się w granicach państwa pruskiego. Nowe zmiany organizacyjne przyniósł okres Księstwa Warszawskiego (1806- 1815). Powiat ostrzeszowski znalazł się wówczas w granicach departamentu kaliskiego. Od 1815 roku powiat ostrzeszowski wchodził w skład Wielkiego Księstwa Poznańskiego, które od połowy XIX wieku zaczęto nazywać prowincją poznańską. Przeprowadzono wówczas poważne zmiany powiatu. Na południu przyłączono tereny należące dawniej do powiatu wieluńskiego po lewej stronie Prosny, a więc okolice Opatowa, Siemianic, Lasek i Trzcinicy. Całą wschodnią granicę wyznaczała odtąd Prosna. Wymienione granice powiatu utrzymały się aż do roku 1887.
Zwrotem w dziejach administracyjnych powiatu był rok 1887. Dotychczasowy powiat ostrzeszowski władze pruskie rozdzieliły na dwa odrębne powiaty: ostrzeszowski i kępiński. W wyniku tego podziału Trzcinica znalazła się w granicach powiatu kępińskiego. Rozdział powiatów zakończony został w roku 1889. Landratem powiatu kępińskiego został Gustaw Scheele, który tę funkcję sprawował do grudnia 1918 roku.
Na mocy traktatu wersalskiego w roku 1919, kiedy to przywrócono niepodległość Polsce, przyłączono do powiatu kępińskiego część ziem powiatu sycowskiego i namysłowskiego o powierzchni 268 km2 i 16 tysięcy ludności. W wyniku tego obszar powiatu wzrósł do 729 km2. Miejsce landratów zajęli odtąd starostowie powiatów. Około 1928 roku dawne komisariaty obwodowe przemianowano na urzędy wójtowskie. W roku 1932 zapadła decyzja Rady Ministrów o likwidacji powiatu ostrzeszowskiego i włączenia go z dniem 1 kwietnia 1932 do powiatu kępińskiego. Tak więc po 43 latach przywrócono stan jaki istaniał przed rokiem 1889 z tym, że powiat nosił nazwę kępiński i powiększył się o części śląskie. W wyniku tego stał się jednym z największych pod względem obszaru i zaludnienia powiatem województwa poznańskiego. Obszar jego dochodził do 1.283 km2, a ludność do 95.000 osób.
Administracyjnie powiat dzielił się na pięć miast, a mianowicie: Kępno, Ostrzeszów, Grabów, Mikstat i Rychtal, z 17.116 mieszkańcami, oraz na 129 gmin wiejskich i 68 obszarów dworskich. Z uwagi na to, że ludność okolicy Mikstatu gospodarczo ciążyła do Ostrowa, okolica ta została odłączona od powiatu kępińskiego włączona z dniem 15 czerwca 1954 roku do powiatu ostrzeszowskiego. Z tym samym dniem odebrany też został miastu Rychtal  ustrój miejski i nadany ustrój gminy wiejskiej. Wobec opisanych powyżej zmian obszar powiatu zmniejszył się do 1.179 km2, a ludność do 88.000 osób. Ustalone w tym czasie granice powiatu utrzymały się dość długo, bo aż do 1954 roku, kiedy to przeprowadzono reformę podziału administracyjnego. W czasie okupacji powiatu kępińskiego w jego dotychczasowych granicach administracyjnych wcielony został początkowo do obwodu kaliskiego a następnie łódzkiego. Po wyzwoleniu przywrócono podział administracyjny z 1939 roku w związku z czym powiat wszedł ponownie w skład województwa poznańskiego. W wyniku wspomnianej reformy podziału administracyjnego w 1934 roku.
W  roku 1954 podzielono dotychczasowy powiat kępiński na 37 gromad, których 16, a mianowicie gromady Bobrowniki, Bukownica, Doruchów, Grabów nad Prosną, Kaliszkowice Kaliskie, Kobylagóra, Kuźnica Molniowska, Morawin, Niedźwiedź, Paszynów, Rogoszyce, Rojów, Siedlików i Torzeniec oraz miasta Ostrzeszów i Grabów nad Prosną – wyłączono z powiatu kępińskiego i włączono do nowo utworzonego powiatu ostrzeszowskiego. Poza tym wyłączono z powiatu kępińskiego dwie gromady, a mianowicie Podzamcze i Wyszanów, włączono je w skład nowo utworzonego powiatu wieruszowskiego  w województwie łódzkim. Uregulowano także granicę województwa wyłączając z powiatu kępińskiego z gminy Laski dotychczasową gromadę Janówka i włączono ją do gromady Kostów, powiat Kluczbork, województwa opolskiego oraz z gminy Opatów dotychczasową gromadę Podbolesławiec włączając ją do gromady Bolesławiec, powiat Wieruszów w województwie łódzkim. W wyniku powyższych zmian powiat kępiński dzielił się administracyjnie w 1955 roku na jedno miasto oraz 21 gromad, z których z dniem 1 stycznia 1956 roku wyłączono gromadę Mąkoszyce i włączono ją do powiatu ostrzeszowskiego.
Od 1 stycznia 1962 roku doszło do połączenia małych gromad: Trzcinica, Wodziczna i Laski  w jedną dużą jednostkę z siedzibą w Trzcinicy. 22 lipca 1964 roku uroczyście otwarto i oddano do użytku nowy budynek Urzędu Gromady. Natomiast w 1973 roku został pobudowany budynek agronomówki.
Gromadzkie rady narodowe zlikwidowano z dniem 1 stycznia 1973 roku, a w ich miejsce utworzono gminne rady narodowe i ich organy wykonawcze, którymi byli Naczelnicy Gmin. W roku 1975 Gmina Trzcinica została zaliczona do nowopowstałego województwa kaliskiego, w którego zasięgu znalazły się tereny byłego woj. poznańskiego – powiaty: pleszewski, ostrowski, kępiński, ostrzeszowski, kaliski (bez części południowo-wschodniej), część wschodnia pow. krotoszyńskiego, część południowo-wschodnia jarocińskiego oraz powiat wieruszowski z byłego woj. łódzkiego i część wschodnia powiatu sycowskiego z byłego woj. wrocławskiego.
W maju 1990 roku Rzeczpospolita Polska ponownie odnowiła samorząd terytorialny jako podstawową formę organizacji lokalnego życia publicznego. Odbyły się wybory samorządowe, w wyniku których wybrano Radę Gminy. Rada z kolei dokonała wyboru Zarządu Gminy i wójta.
Wdrożenie z dniem 1 stycznia 1999 roku Reformy Administracji Publicznej, to ważny moment w historii ziemi wielkopolskiej. Reforma administracyjna oznacza scalenie Wielkopolski podzielonej w 1975 roku na województwa leszczyńskie, kaliskie, pilskie i poznańskie. Powstały ponownie powiaty. Gmina Trzcinica należy od tego momentu do powiatu kępińskiego i województwa wielkopolskiego.
Obecnie powiat kępiński tworzą miasto i gmina Kępno oraz gminy: Baranów, Bralin, Łęka Opatowska, Perzów, Rychtal i Trzcinica. Obszar to 60.823 ha, a zamieszkuje go około 55.450 mieszkańców.

Źródło: Nawrocki S., Powiat ostrzeszowski dawniej i dziś, Poznań 1967, s.12.

Gmina Trzcinica od północy gmina graniczy z Gminą Baranów; od wschodu z gminą Łęka Opatowska; od południowego-wschodu z Gminą Byczyna i Wołczyn (woj. opolskie); od zachodu z Gminą Rychtal. Gmina Trzcinica zajmuje powierzchnię 7 514 ha i liczy ok. 4 826 mieszkańców.

Dodaj komentarz